عضو اصلی یک سیستم اسمز معکوس ممبران آن سیستم است، که کیفیت آن نقش مستقیمی در کارکرد سیستم پکیج تصفیه فاضلاب دارد. با توجه به اینکه این روزها بازار ایران پر از ممبران‌های تقلبی است که کارایی ممبران اصلی را ندارند و کارفرما را با مشکلات زیادی روبرو می‌کنند. در این مقاله، هدف ما ارائه راهکارهایی برای تشخیص فیلتر ممبران تقلبی و اصلی است. با بررسی و شناخت ویژگی‌ها و نشانه‌هایی که ممبران‌های اصلی دارند، قادر خواهید بود ممبران‌های تقلبی را تشخیص داده و از خرید و استفاده از آنها پرهیز کنید.
ممبران‌های تقلبی کارایی بسار کمتر از ممبران های اصلی دارند. از تفاوت های آنها می توان عمر به شدت کوتاه را نام برد عمر یک ممبران اصل حدود ۵ سال است در حالیکه یک ممبران تقلبی بیشتر از ۶ ماه عمر نمی کند.
روش های تشخیص
- نوع بسته بندی
- تعداد لایه ها
- لیبل فیلتر
- کانکتور همراه ممبران
- میزان حجم آبدهی فیلتر
- وزن فیلتر ممبران
- سرتیفیکیت ممبران
نوع بسته بندی
اولین موردی که باید به آن دقت کنید بسته بندی یا جعبه ممبران هست. پس مهم‌ترین نکته این است که به نشانه‌های روی جعبه به دقت توجه کنیم.
- اگر به تعداد بالا ممبران خریداری کرده باشید آنها را در پالت‌های ۲۰ تایی تحویل خواهید گرفت. پس هر تغییری در این حالت باید شما را دچار تردید کند.
- ممبران های اصلی تحت برند DuPont ارائه می‌شوند. در حالی که بعضی از ممبران‌های فیک با برند DOW عرضه می‌شوند! پس اگر مشاهده کردید که برند روی جعبه ممبران Dow است مطمئن باشید که ممبران تقلبی است. ولی اگر برند DuPont بود می‌تواند ممبران اصل باشد، که البته ممبران‌های تقلبی با این برند نیز در بازار عرضه شده‌اند! پس برای اطمینان باید دنبال نشانه‌های دیگری باشیم.
- نحوه باز شدن جعبه ممبران در تشخیص اصل و تقلبی بودن آن نیز تقش مهمی دارد. ممبران‌های اصل از طریق پرفراژهایی که از دو سمت جعبه به سمت مرکز قرار گرفته اند باز می شوند. پس اگر جعبه ممبران از وسط چسب خورده بود شک نکنید که ممبرانی که جلوی شماست تقلبی است.
البته توجه داشته باشید که داشتن پرفراژ دلیل بر اصل بودن نیست و می‌تواند ممبران تقلبی هم باشد، پس لازم است به نشانه‌های دیگر نیز توجه داشته باشید
تعداد لایه های فیلتر ممبران
یکی از روش‌های تشخیص فیلتر ممبران اصلی تعداد لایه‌های موجود درون المان است که ۵۶ تا است، در حالیکه ممبران‌های تقلبی معمولا تعداد کمتری از این لایه را درون خود دارند، و با افزایش ضخامت پوشش فایبرگلاس دور قطر آن را جبران می‌کنند! این کم بودن تعداد لایه‌ها نشان می‌دهد که شما سطح کمتری از غشا را در اختیار دارید، پس دور از انتظار نیست که میزان آبدهی ممبران تلقبی وچو ظرفیت تولید آن کمتر از ممبران اصلی باشد.
لیبل فیلتر
منظور از لیبل فیلتر ممبران برچسب مشخصات است که کنار جعبه چسبانده شده است. این لیبل حاوی اصلاعات مختلفی است که در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم:
- سریال نامبر: عدد منحصر به فردی که برای هر ممبران مشخص شده است.
- GMID: مخفف واژه “Global Model Identification Number” است و یک شماره منحصر به فرد برای آن مدل ممبران است. بطور مثال GMID برای ممبران BW30-400 با شماره ۹۸۶۵۰ تعیین شده است.
- عدد ۳ رقمی: احتمالا تیراژ تولید!
- مدل ممبران: بطور مثال BW30-400 Dry
با توجه به اطلاعات موجود روی لیبل به دو طریق تشخیص فیلتر ممبران اصلی از تقلبی امکان پذیر است!
روش اول از طریق عدد ۳ رقمی است، که در ممبران‌های اصلی این عدد در رنج ۱۰۰ یا ۲۰۰ است. ولی ممبران‌های تقلبی با اعدادی در رنج ۷۰۰-۸۰۰-۹۰۰ یا حتی ۰۴۵ مشخص شده‌اند!
روش دوم از طریق فونت استفاده شده برای نوشتن مدل ممبران است. مدل ممبران‌های تقلبی با فونت خیلی تمیز نوشته شده که ظاهرا با پرینتر لیزری چاپ شده است. در حالی که، مدل ممبران اصلی با فونتی شبیه چاپگر‌های سوزنی نوشته شده است، که ظاهری شبیه پیکسل دارد.
کانکتور همراه ممبران
کانکتور همراه ممبران‌های اصلی فیلم تک (مدل BW30-400) دارای فقط یک اورینگ در هر طرف هستند که با رنگ طوسی مات و جنس تقریبا زبر و شکننده‌ای ارائه می‌شوند. بر روی این کانکتور‌ها عبارت FilmTec O-Ring Size نوشته شده است.
ولی در ممبران‌های تقلبی معمولا کانکتور دارای ۲ اورینگ در هر طرف، رنگ سفید یا مشکی هستند، که البته جنس تقریبا نرم و صافی هم دارند.
میزان حجم آبدهی فیلتر
عملکرد ممبران‌های اصل در شرایط تست استاندارد درون دیتاشیت موجود و قابل بررسی است. یکی از پارامترهایی که بررسی و ذکر شده آبدهی ممبران است. پس انتظار می‌رود اگر ممبران اصلی باشد بعد از نصب بر روی سیستم و تست در شرایط مشابه عدد بدست آمده قابل مقایسه با دیتاشیت باشد.
ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که میزان حجم آبدهی معیار مناسبی برای تشخیص اینکه ممبران اصلی است یا تقلبی، نیست. متاسفانه ممبران‌های تقلبی نیز در ابتدای کار عملکرد قابل قبول و قابل مقایسه با ممبران اصلی دارند. در صورتی که مساله اصلی این است که بعد از مدتی که از کارکرد آنها گذشت، به دلیل کیفیت پایین، دچار افت شدید عملکرد می‌شوند که حتی با انجام CIP قابل احیا نیستد و در نهایت مجبور به تعویض زود هنگام ممبران‌ها خواهید شد.
از طریق اختلاف وزن
نکته‌ای که از نظر وزن برای تشخیص فیلتر ممبران اصلی از تقلبی وجود دارد اختلاف وزن ممبران‌ها با هم است. اگر تعداد زیادی از ممبران‌های اصلی بدون جعبه وزن کنید اعداد بدست آمده به هم نزدیک خواهند بود. بطور مثال یکی ۱۱.۳۰۰ گرم، دیگری ۱۱.۲۰۰ گرم و سومی ۱۱.۴۰۰ گرم. به این معنی که اختلاف وزن خیلی جزئی بین ممبران‌های مختلف مشاهده می‌کنید. در حالی که در ممبران‌های تقلبی این اختلاف وزن گسترده تر خواهد بود. بطور مثال، یکی ۱۰.۸۰۰ گرم دیگری ۱۱.۹۰۰ گرم. پس اگر اختلاف وزن زیادی بین ممبران‌های مختلف مشاهده کردید، شک نکنید که ممبران‌ها تقلبی است.
از طریق سرتیفیکیت
بعضی از شرکت‌های فروشنده ممبران ادعا می‌کنند که خودشان مستقیم اقدام به خرید از نمایندگی کرده‌اند و از طرف شرکت سازنده گواهی معتبر (سرتیفیکیت) دارند. ولی متاسفانه اکثرا این ادعای کذبی بیش نیست و سرتیفیکیت آنها جعلی هست!
آیا قابل تشخیص است؟ این مورد روش دقیقی نیست ولی در بعضی موارد قابل تشخیص است. به این صورت که اگر مشاهده کردید هویت ایرانی شرکت وارد کننده ممبران درون سرتیفیکیت مشخص است، در جعلی بودن آن به هیچ وجه شک نکنید. دلیل آن هم کاملا مشخص است!